Stilstaan bij rouw en ‘levend verlies’

Margaretha Coornstra

Gespreksgroep start half november

“Hallo mevrouw, komt u voor rouw en verlies?” roept de receptionist van ‘t Huiken opgewekt. Inderdaad, ik kom voor de lezing door psycholoog Joke van de Werfhorst-Benschop. Zij gaat ons vertellen over verliesverwerking.

Elburg - Nu de herfst zijn intrede heeft gedaan, zijn we meer geneigd stil te staan bij de eindigheid van het leven en het verlies van dierbaren. Vandaar misschien dat de opkomst relatief groot is: zo’n twintig mensen zijn aangeschoven in het bovenzaaltje van ‘t Huiken. Spreker is Joke van de Werfhorst, behandelaar bij de christelijke ggz-organisatie Eleos. Haar presentatie ‘Verlies, rouw en ondersteuning’ is vooral bedoeld voor mantelzorgers. Zij hebben immers van nabij te maken met mensen voor wie de dood in zicht komt en/of die lijden onder chronisch verlies van hun gezondheid.
Gezien de doelgroep fungeert Froukje Hempenius, coördinator Mantelzorg bij Stichting WIEL, als gastvrouw. Zij heet iedereen welkom en stipt nog even aan dat alles wat straks aan persoonlijke informatie ter tafel kan komen, binnen deze groep moet blijven.
Een van de eerste conclusies is dat iedereen vroeg of laat met verlies te maken krijgt. Verlies van een geliefde persoon, maar ook van werk, relatie of gezondheid. In het laatste geval spreken we van ‘levend verlies’: een verlies dat niet eindigt, maar wel continu aanpassingen vergt.
Van de Werfhorst belicht een aantal wetenschappelijke ‘rouwmodellen’, met als een van de oudste en bekendste het fasenmodel van Elisabeth Kübler-Ross: ontkenning-woede-onderhandelen-verdriet-aanvaarding. Daarbij benadrukt ze dat deze fasen geen vaste volgorde kennen en dat je regelmatig weer in een andere fase terecht kunt komen: je kunt van verdriet weer terugvallen in woede, om maar iets te noemen.
Een eye-opener in deze presentatie is dan ook een reeks misverstanden over rouw. Bijvoorbeeld dat rouw een lineair proces is, dat geleidelijk overgaat in (een redelijke mate van) welbevinden. Of dat vrouwen beter zouden zijn in verliesverwerking dan mannen. Of dat je rouw sneller verwerkt door flink op te ruimen en zo snel mogelijk de draad van het dagelijks leven weer op te pakken.
Hoe je rouwproces verloopt, is echter niet alleen een kwestie van karakter. Het wordt mede bepaald door je gezinsachtergrond, opvoeding, (sub-)cultuur, religie, eerdere verlieservaringen en – niet onbelangrijk! – jouw persoonlijke situatie, zowel psychisch als maatschappelijk, op het moment dat een dierbare sterft.

In Elburg start op 16 november de gespreksgroep ‘Verder na verlies’, voor mensen wier partner is overleden. Begeleiders zijn ds. Jan Swager en Hanneke Hiscock, coördinator ZorgSaam Elburg. Hoewel georganiseerd vanuit de PKN, richten deze groepen zich uitdrukkelijk op iedereen, ongeacht levensbeschouwing. Informatie: tel. 0525-683630.